شیر کشویی یا دروازه ای (Gate valve )
شیرآلات صنعتی از لحاظ نحوه عملکرد به مدل های مختلفی با کاربرد های متفاوت دسته بندی میشوند که یکی از پرکاربردترین آنها شیر های کشویی (Gate valve)ها می باشند.
نحوه عملکرد شیر کشویی به این صورت است که دیسک داخل شیر با حرکت خطی بالا و پایین میشود که در مسیر جریان سیالات قرار میگیرد و عموماً برای قطع و وصل کامل جریان از این نوع شیر استفاده میشود و برای تنظیم جریان سیالات مجاز به استفاده از این نوع شیر صنعتی نیستیم زیرا در حالت نیمه بسته فرسایش بالابوده و عمر و در نتیجه عملکرد شیر در حالت بهینه نخواهد بود.
عموما از این نوع شیر برای قطع و وصل جریان سیالاتی همچون آب و خام و سیالات غیر خورنده تا دمای ۸۰ درجه سانتی گراد به کار برده میشود.
شیر کشویی به طور کلی در دو نوع زبانه فلزی و لاستیکی تولید میشوند.
شیر کشویی در موارد زیر استفاده میشود:
در خطوط انتقال آب و آب رسانی
پتروشیمی ها
کارخانه های مختلف صنعتی
نیروگاه ها
پالایشگاه ها
تأسیسات دریایی و…
شیر کشویی به طور کلی از پنج قسمت اصلی تشکیل شده که عبارتند از:
۱-بدنه (Body)
همانطور که از نام آن مشخص است به قسمت اصلی شیر پوسته یا بدنه شیر گفته میشود که تمامی اجزا را در داخل خود جا داده که با توجه به نوع فلنج ، دنده یا جوش ، متریال و فشار کاری مدل های مختلف آن مشخص میگردد.
۲-بونت (Bonnet) درپوش
قسمت بالای بدنه شیر میباشد که اجزا متحرک در آن قرار میگرید و از طریق پیچ به بدنه متصل میشود.
۳-سر فلکه (Handwheel)
برای باز و بسته کردن این نوع شیر از سر فلکه یا (Handwheel) که به شکل یک دسته دایره ای شکل در قسمت بالایی شیر قرار میگیرد استفاده میشود .در شیر های کشویی استفاده از اکچیتور های هیدرولیکی و پنوماتیکی رایج نمی باشد و عموماً دستی می باشند.
۴-تریم (Trim)
به طور کلی به اجزا داخلی شیر گفته میشود که شامل دیسک،استم،سیت رینگه ها میباشند.
۵-محور شیر(Stem)
وظیفه…
۱-شیر کشویی با محور بالارونده
(Rasing stem gate valve)
در این شیر های کشویی در حالت باز stem آنها از سرفلکه شیر بیرون زده و اپراتور می تواند با یک نگاه متوجه باز و یا بسته بودن شیر شود.برای استفاده از این نوع شیر باید هنگام طراحی جای بالاو پایین رفتن محور شیر یا stem در نظر گرفته شود
۲-شیر های کشویی با محور ثابت
(Non rasing stem gate valve)
در این حالت دیسک توسط دنده هایی که دارد بر روی stem بالا و پایین می رود و حرکت محور و دیسک در بیرون شیر قابل مشاهده نمی باشد و چون دنده های stem و دیسک در معرض سیال قرار میگیرند بنابراین در معرض خوردگی ،سایش و حرارت قرار میگیرند که عمر شیر را کم میکند. اما در مواردی به دلیل نداشتن فضای کافی برای بیرون آمدن stem از شیر ناگزیر به استفاده از این نوع شیر هستیم.
از مزایای شیر کشویی میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
۱- در حالت باز آشفتگی کمتری نسبت به بقیه ی نوع های شیر دارند و همچنین به دیلیل باز بودن کامل شیر به اندازه قطر لوله ، افت فشار ایجادی آنها بسیار اندک است و قابل توجه نمیباشد .
۲-سهولت در باز و بسته کردن آنها
۳-آب بندی کامل در هنگام بسته بودن
۴-عدم نیاز به سرویس دوره ای
۵-استفاده از زبانه چدن داکتیل در شیر زبانه فلزی
۶-استفاده از رینگ برنزی یا استیل در شیر های زبانه فلزی برای آب بندی بهتر
از معایب شیر کشویی میتوان با موارد زیر اشاره کرد:
۱-به دلیل اینکه آب بندی این شیر توسط فشار سیال به پشت دیسک آن میباشد در مواردی که فشار سیال کم است آب بندی مناسبی ندارد .
۲-جهت تنظیم جریان نمیتوان از این نوع شیر استفاده نمود.
۳-باز و بسته کردن مکرر آن باعث فرسایش آن میشود.
